Coraz więcej mówi się o tym, żeby jeść mniej mięsa – z powodów zdrowotnych, ekologicznych, etycznych. Ale co, jeśli ktoś zaczyna twierdzić, że można by ludzi do tego „przekonać”… alergią? Brzmi absurdalnie? Niestety, nie dla wszystkich.
W lipcu 2025 roku w czasopiśmie Bioethics ukazał się artykuł, który od razu wzbudził silne reakcje. Dwaj autorzy: Parker Crutchfield i Blake Hereth rozważają tam możliwość celowego wspierania rozprzestrzeniania zespołu alfa-gal (AGS – alergii na czerwone mięso wywoływanej przez niektóre gatunki kleszczy) wywoływanego przez niektóre kleszcze, ponieważ prowadzi on do alergii na czerwone mięso. Według autorów, jeśli jedzenie mięsa jest czymś złym, to można by uznać za dopuszczalne celowe wywoływanie u ludzi alergii, która uniemożliwia jego spożycie.
Brzmi to jak prowokacja intelektualna, ale fakt, że taki pomysł został opublikowany w poważnym czasopiśmie naukowym, sprawia, że nie da się go zignorować. Wymaga spokojnej, rzeczowej odpowiedzi – takiej, która opiera się na wiedzy i odpowiedzialności, a nie tylko na emocjach.
Między nauką a ideologią
Na tezy przedstawione w Bioethics zareagował m.in. prof. Giuseppe Pulina, włoski filozof, specjalista ds. etyki w rolnictwie i zrównoważonej hodowli. W artykule opublikowanym na portalu Carni Sostenibili wskazuje on jasno: idea moralnego ulepszania ludzi poprzez wywoływanie u nich choroby to nadużycie z punktu widzenia zarówno etyki, jak i praw człowieka.
Jak zauważa prof. Pulina, jeśli kiedykolwiek zgodzimy się na to, by ktoś mógł podejmować decyzje o stanie zdrowia innych ludzi w imię wyższej idei, nawet jeśli byłaby to idea „ratowania planety”, przekraczamy granicę, której historia już wiele razy przestrzegała nas, by nie naruszać.
Alpha-Gal Syndrome – co to właściwie jest?
Zespół alfa-gal to forma alergii, która objawia się nietolerancją na czerwone mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego. Wywoływana jest przez ukłucie niektórych gatunków kleszczy (np. w USA – Amblyomma americanum), które wprowadzają do organizmu człowieka cukier alfa-gal. Reakcje mogą mieć różne nasilenie: od pokrzywki po anafilaksję.
W USA liczba przypadków AGS rzeczywiście wzrosła. W Europie i w Polsce przypadki te są znacznie rzadsze, choć nie można ich całkowicie wykluczyć. Jednak pomysł, żeby alergię na mięso traktować jako sposób na „naprawę” ludzkich zachowań, wielu etyków i lekarzy uznało za bardzo niepokojący. Niezależnie od oceny moralnej, trudno pominąć również ryzyko zdrowotne: skutki zespołu Alpha-Gal mogą być poważne, a jego przebieg – trudny do przewidzenia.
Czy jedzenie mięsa to moralne zło?
Cała konstrukcja omawianej publikacji opiera się na arbitralnym założeniu: że jedzenie mięsa jest etycznie naganne. To jednak światopogląd, nie fakt naukowy.
W rzeczywistości mięso – zwłaszcza w diecie osób wrażliwych żywieniowo – odgrywa istotną rolę zdrowotną, a sama hodowla zwierząt może być elementem zrównoważonego rolnictwa.
Mięso w diecie człowieka – fakty medyczne:
- Zawiera pełnowartościowe białko, potrzebne do budowy tkanek i odporności.
- Dostarcza żelaza hemowego, które jest znacznie lepiej przyswajalne niż żelazo z roślin. To ważne szczególnie w profilaktyce anemii.
- Jest kluczowym źródłem witaminy B12, która nie występuje naturalnie w diecie roślinnej, a jej niedobór może prowadzić do uszkodzeń neurologicznych.
- Zawiera także cynk, fosfor, selen i inne składniki wspomagające metabolizm, rozwój i funkcjonowanie organizmu.
Twierdzenie, że wyeliminowanie mięsa z diety poprawiłoby zdrowie wszystkich ludzi, jest nieuzasadnione generalizacją. Kluczem jest jakość i umiarkowanie – nie eliminacja.
Zrównoważona hodowla – realna alternatywa dla ekstremizmów
Wbrew utartym mitom, hodowla zwierząt nie musi być ani moralnie naganna, ani środowiskowo destrukcyjna. Nowoczesne rolnictwo w Europie – szczególnie w krajach takich jak Polska – funkcjonuje w ścisłym reżimie prawnym, uwzględniającym:
- dobrostan zwierząt (np. minimalne standardy przestrzeni i wentylacji),
- zrównoważone wykorzystanie zasobów (np. nawożenie naturalne, przetwarzanie odchodów),
- kontrolę emisji gazów cieplarnianych (w tym metanu) oraz ścisły monitoring weterynaryjny.
Warto też przypomnieć, że zwierzęta gospodarskie mogą efektywnie przekształcać surowce niejadalne dla człowieka (np. trawy, resztki upraw) w wysoko przyswajalne białko i tłuszcz, wpisując się w model gospodarki obiegu zamkniętego.
Wolność wyboru – fundament etyki
Prof. Pulina nie broni bezrefleksyjnie konsumpcji mięsa. Przeciwnie – uważa, że warto rozmawiać o odpowiedzialności, edukacji i zmianach na lepsze. Ale sprzeciwia się pomysłowi, żeby ludzi do czegokolwiek zmuszać zwłaszcza przez ingerencję w ich zdrowie. Jego zdaniem to nie jest żaden postęp, tylko próba odebrania ludziom prawa do decydowania o własnym ciele i stylu życia.
Odpowiedzialność nauki nie kończy się na logice
Granica między nauką a ideologią łatwo się zaciera, gdy pomija się skutki zdrowotne. Pomysł wywoływania alergii jako narzędzia wpływu na społeczeństwo nie jest tylko kontrowersyjny filozoficznie – jest przede wszystkim niebezpieczny z medycznego punktu widzenia. Zespół alfa-gal to realna choroba, mogąca prowadzić do poważnych reakcji, włącznie z zagrożeniem życia. Nawet najbardziej postępowe idee muszą brać pod uwagę nie tylko cele etyczne, ale i konsekwencje zdrowotne. Nauka nie może oddzielać się od odpowiedzialności – także za to, co może spotkać pojedynczego człowieka.
Źródło:
https://www.carnisostenibili.it/beneficial-bloodsucking-quando-la-bioetica-dimentica-letica